Ở cữ là gì? Cẩm nang ở cữ: Những điều nên và không nên

Ở cữ là gì? Đây là câu hỏi nhiều mẹ bầu và gia đình thường đặt ra khi chuẩn bị đón em bé chào đời. Theo bác sĩ sản khoa tại Bệnh viện Từ Dũ, ở cữ là giai đoạn từ sau khi sinh cho đến khi cơ thể người mẹ phục hồi hoàn toàn — thường kéo dài từ 1 đến 3 tháng. Đây không chỉ là một quan niệm dân gian mà còn có nền tảng khoa học vững chắc.

Trong thời gian này, nếu chăm sóc đúng cách, người mẹ sẽ hạn chế được nguy cơ mắc các bệnh hậu sản như nhiễm trùng, đau lưng, loãng xương hay trầm cảm sau sinh. Hãy cùng NatuQueens tìm hiểu ở cữ là gì và cẩm nang ở cữ ngay sau đây nhé.

1. Ở cữ là gì?

Theo lời khuyên của bác sĩ sản khoa tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương, ở cữ là gì không chỉ là một truyền thống văn hóa, mà còn là một giai đoạn mang tính y học quan trọng. Đây là khoảng thời gian từ sau sinh cho đến khi cơ thể người mẹ phục hồi hoàn toàn — thường kéo dài từ 1 đến 3 tháng.

Trong thời gian này, người mẹ cần được nghỉ ngơi hợp lý, ăn uống đủ chất và kiêng cữ một số hoạt động để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe hậu sản. Việc ở cữ đúng cách giúp tử cung co hồi tốt hơn, hạn chế nguy cơ nhiễm trùng, giảm đau lưng, mỏi gối.

Đặc biệt là phòng tránh các bệnh mãn tính liên quan đến hậu sản về sau. Đây là giai đoạn cần thiết để cân bằng lại thể chất và tinh thần sau một hành trình sinh nở đầy vất vả.

2. Tại sao phải ở cữ?

Để hiểu rõ hơn ở cữ là gì, ta cần nhìn nhận vai trò thực sự của giai đoạn này dưới góc nhìn y học. Theo các chuyên gia sản khoa tại Bệnh viện Từ Dũ, việc ở cữ không đơn thuần là phong tục dân gian, mà là một giai đoạn phục hồi sinh lý rất cần thiết.

Sau sinh, cơ thể người mẹ phải đối mặt với nhiều thay đổi nghiêm trọng: từ mất máu, rối loạn nội tiết tố đến căng thẳng tâm lý.

Ở cữ đúng cách giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng, phục hồi tử cung, cải thiện hoạt động tiêu hóa, điều hòa nội tiết tố và đặc biệt là hỗ trợ phòng ngừa trầm cảm sau sinh. Việc nghỉ ngơi và ăn uống đầy đủ trong thời gian này còn góp phần tăng cường chất lượng sữa mẹ và cải thiện sức khỏe tổng thể cho cả mẹ và bé.

Đây là lý do tại sao ở cữ không nên bị xem nhẹ trong hành trình chăm sóc sau sinh.

3. Những điều nên làm khi ở cữ

Hiểu rõ ở cữ là gì giúp mẹ bầu và gia đình xây dựng một chế độ chăm sóc sau sinh khoa học và hiệu quả. Theo các chuyên gia từ Bệnh viện Phụ sản Trung Ương, ở cữ đúng cách không chỉ giúp phục hồi thể lực mà còn ngăn ngừa nhiều biến chứng hậu sản. Dưới đây là những điều mẹ nên thực hiện trong giai đoạn này:

a. Nghỉ ngơi đầy đủ

Cơ thể người mẹ sau sinh mất nhiều sức lực và cần thời gian tái tạo năng lượng. Nghỉ ngơi đúng cách giúp đẩy nhanh quá trình hồi phục, giảm nguy cơ băng huyết, viêm nhiễm hoặc suy nhược cơ thể.

Tuy nhiên, mẹ không nên nằm yên quá lâu – vận động nhẹ nhàng sau vài ngày sinh (nếu sức khỏe cho phép) sẽ hỗ trợ lưu thông máu và ngăn ngừa cục máu đông.

b. Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Một chế độ ăn uống lành mạnh trong thời gian ở cữ là yếu tố quyết định đến tốc độ hồi phục của mẹ và chất lượng sữa cho bé. Ưu tiên thực phẩm giàu protein (cá, thịt nạc, trứng), rau củ quả giàu vitamin A, C và chất xơ. Tránh đồ ăn lạnh, nhiều dầu mỡ hoặc các món cay, lên men vì chúng có thể gây rối loạn tiêu hóa và ảnh hưởng đến sữa mẹ.

c. Vệ sinh cá nhân

Giữ vệ sinh sạch sẽ giúp ngăn ngừa viêm nhiễm phụ khoa và hạn chế vi khuẩn tấn công vùng vết thương tầng sinh môn hoặc vết mổ. Mẹ nên tắm bằng nước ấm trong phòng kín gió, vệ sinh vùng kín nhẹ nhàng bằng dung dịch chuyên dụng và thay băng vệ sinh mỗi 4 – 6 tiếng.

d. Hỗ trợ tinh thần

Ngoài thể chất, sức khỏe tinh thần cũng là yếu tố then chốt trong quá trình ở cữ. Các bác sĩ khuyến nghị mẹ nên trò chuyện với người thân, chia sẻ cảm xúc để giảm áp lực và nguy cơ trầm cảm sau sinh. Nếu cảm thấy lo âu kéo dài, nên tìm đến chuyên gia tâm lý để được hỗ trợ kịp thời.

Nắm rõ ở cữ là gì và áp dụng đúng các hướng dẫn trên sẽ giúp mẹ phục hồi toàn diện và khỏe mạnh hơn mỗi ngày.

4. Những điều không nên làm khi ở cữ

Hiểu rõ ở cữ là gì không chỉ giúp phụ nữ sau sinh chăm sóc bản thân tốt hơn mà còn tránh được những sai lầm thường gặp. Theo lời khuyên từ các bác sĩ sản khoa tại Bệnh viện Từ Dũ, có một số hành vi và thói quen trong giai đoạn ở cữ cần tuyệt đối tránh để đảm bảo sức khỏe lâu dài cho mẹ và bé.

a. Tránh làm việc nặng

Cơ thể mẹ sau sinh vẫn còn rất yếu, các cơ quan chưa hoàn toàn hồi phục, đặc biệt là vùng sàn chậu, tử cung và vết mổ (nếu sinh mổ). Mang vác vật nặng hay làm việc nhà quá sớm có thể gây đau lưng, sa tử cung hoặc ảnh hưởng đến vết mổ. Vì vậy, hãy ưu tiên nghỉ ngơi và nhờ sự hỗ trợ từ người thân.

b. Không nên ăn uống không hợp lý

Chế độ ăn uống sau sinh đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp dưỡng chất phục hồi và tạo sữa cho con. Nhiều mẹ có thói quen kiêng khem quá mức theo quan niệm dân gian, dẫn đến thiếu chất, mệt mỏi và giảm chất lượng sữa. Đồng thời, cũng cần tránh các loại thực phẩm dễ gây viêm nhiễm như đồ sống, lên men, quá mặn hoặc cay nóng.

c. Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử

Nhiều mẹ tranh thủ thời gian ở cữ để sử dụng điện thoại, máy tính nhưng không biết rằng điều này có thể gây mỏi mắt, đau đầu và mất ngủ. Ngoài ra, ánh sáng xanh từ thiết bị điện tử có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ – yếu tố quan trọng trong quá trình hồi phục.

d. Lời khuyên từ chuyên gia

Các chuyên gia y tế nhấn mạnh rằng ở cữ không đơn thuần là nằm nghỉ mà cần áp dụng một chế độ sinh hoạt khoa học, cân bằng giữa dinh dưỡng – vận động – tinh thần. Thời gian ở cữ lý tưởng là từ 30 đến 90 ngày, tùy theo thể trạng từng người.

Quan trọng nhất là mẹ cần lắng nghe cơ thể, không ép bản thân theo khuôn mẫu cứng nhắc và nên hỏi ý kiến bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường.

Nắm rõ những điều không nên làm khi ở cữ là gì sẽ giúp mẹ phục hồi an toàn, ngăn ngừa biến chứng và chuẩn bị tốt nhất cho hành trình chăm sóc bé yêu.

5. Kết luận

Ở cữ là gì không chỉ là một tập tục truyền thống mà còn là một giai đoạn phục hồi quan trọng trong hành trình làm mẹ. Sau sinh, cơ thể người phụ nữ trải qua nhiều thay đổi lớn về thể chất và tinh thần. Vì vậy, việc nghỉ ngơi, ăn uống hợp lý và chăm sóc bản thân đúng cách trong thời gian ở cữ đóng vai trò thiết yếu giúp phục hồi sức khỏe toàn diện.

Theo lời khuyên của các bác sĩ sản khoa, hiểu rõ khái niệm ở cữ là gì sẽ giúp các mẹ có kế hoạch chăm sóc khoa học hơn, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh hậu sản và hỗ trợ quá trình nuôi con bằng sữa mẹ tốt hơn. Dù hiện đại hay truyền thống, điều quan trọng nhất là lắng nghe cơ thể mình và tìm kiếm sự hỗ trợ kịp thời khi cần thiết.

Hãy yêu thương bản thân trong thời gian ở cữ để có đủ năng lượng và sức khỏe chăm sóc thiên thần nhỏ của mình nhé!