Ở cữ là gì? Cách ở cữ sau sinh khoa học và những điều lưu ý

Ở cữ là là gì? Không chỉ đơn thuần là thời gian kiêng khem theo phong tục, ở cữ còn là giai đoạn cơ thể được chữa lành, tâm hồn được chăm sóc và người mẹ dần làm quen với vai trò mới. Hiểu đúng và thực hiện khoa học giai đoạn ở cữ không chỉ giúp mẹ phục hồi sức khỏe nhanh chóng mà còn đặt nền móng vững chắc cho những năm tháng chăm con phía trước. Trong bài viết này của NatuQueen, hãy cùng khám phá sâu sắc hơn về khái niệm “cữ” – từ góc nhìn y học đến giá trị văn hóa – để mỗi người mẹ đều được nâng niu và hồi sinh đúng nghĩa.

1. Ở cữ là gì?

Theo truyền thống, câu hỏi “ở cữ là gì” không chỉ đơn thuần đề cập đến việc kiêng cữ về thể chất, mà còn mang giá trị tinh thần sâu sắc. Đây là lúc người mẹ được tạm ngưng guồng quay bận rộn của cuộc sống, để nuôi dưỡng bản thân và gắn kết với con yêu những ngày đầu đời. Từ việc ăn uống, nghỉ ngơi, đến vệ sinh cá nhân và hỗ trợ tinh thần – tất cả đều được tổ chức cẩn thận để đảm bảo mẹ có thể hồi phục toàn diện, tránh hậu sản và duy trì sức khỏe lâu dài.

Tham khảo: Các lưu ý mẹ sau sinh hãy đọc để tránh mắc phải sai lầm nhé!

2. Tại sao phải ở cữ?

a. Góc nhìn y học: Ở cữ là gì và tại sao quan trọng?

Khi nhắc đến “cữ là gì”, nhiều người chỉ hiểu đơn thuần là việc nghỉ ngơi sau sinh. Tuy nhiên, khoa học hiện đại đã chứng minh rằng giai đoạn này đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi toàn diện sức khỏe thể chất và tinh thần cho mẹ. Sau khi sinh, người phụ nữ không chỉ trải qua sự mất máu đáng kể mà còn phải thích nghi với sự thay đổi nội tiết tố và áp lực chăm sóc em bé. Ở cữ là “khoảng lặng” cần thiết để cơ thể và tâm trí hồi phục.

b. Giảm thiểu các biến chứng hậu sản

Thời gian ở cữ đúng cách giúp mẹ tránh được các biến chứng như:

Nhiễm trùng hậu sản: nếu không giữ vệ sinh vùng kín và vết thương mổ đẻ hoặc rạch tầng sinh môn.
Trầm cảm sau sinh: do căng thẳng, thiếu ngủ, thay đổi nội tiết tố.
Sa tử cung hoặc đau lưng mạn tính: nếu làm việc nặng hoặc vận động sai tư thế quá sớm.

3. Những điều nên làm khi ở cữ

a. Nghỉ ngơi đầy đủ

Tầm quan trọng của giấc ngủ và thư giãn

Sau cuộc vượt cạn đầy gian nan, cơ thể mẹ cần được phục hồi. Nghỉ ngơi không chỉ giúp lấy lại sức mà còn hỗ trợ quá trình sản xuất sữa. Tuy nhiên, theo lời khuyên từ các chuyên gia sản khoa, mẹ cũng nên vận động nhẹ nhàng, như đi lại quanh phòng, để tránh tình trạng tắc mạch máu và giúp tử cung co hồi tốt hơn.

b. Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Ăn để phục hồi, không phải ăn để no

Một chế độ ăn giàu dưỡng chất là nền tảng phục hồi sức khỏe. Mẹ nên ưu tiên các thực phẩm như:

Rau xanh và trái cây giàu vitamin C, A, E giúp làm lành vết thương.
Thịt nạc, cá, trứng, sữa để bổ sung protein.
Nước ấm, sữa ấm để kích thích tiết sữa.

Tránh đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, lạnh hoặc quá mặn – những thứ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hệ tiêu hóa và chất lượng sữa mẹ.

c. Vệ sinh cá nhân

Giữ sạch – giữ khỏe

Mẹ cần vệ sinh cơ thể nhẹ nhàng, nhất là vùng kín – nơi có thể vẫn còn sản dịch. Lưu ý:

Tắm bằng nước ấm, không ngâm người lâu.
Thay băng vệ sinh 4 – 6 tiếng/lần.
Mặc đồ rộng thoáng, chất liệu thấm hút tốt để tránh viêm nhiễm.

d. Hỗ trợ tinh thần

Vì sức khỏe tinh thần cũng quan trọng không kém thể chất

Thời gian ở cữ dễ khiến mẹ cảm thấy cô đơn, áp lực vì thay đổi cuộc sống quá nhanh. Lúc này, sự đồng hành của chồng và gia đình là liều thuốc tinh thần quý giá. Ngoài ra, mẹ nên:

Trò chuyện với bạn bè, mẹ bỉm khác để chia sẻ cảm xúc.
Đọc sách, nghe nhạc thư giãn.
Tham khảo bác sĩ nếu có dấu hiệu trầm cảm sau sinh.

4. Những điều không nên làm khi ở cữ

Hiểu đúng về “cữ là gì” để tránh những sai lầm thường gặp

Thời kỳ ở cữ không đơn giản là nghỉ ngơi tuyệt đối hay kiêng cữ một cách máy móc. Để hiểu rõ cữ là gì, chúng ta cần nhìn nhận đây là khoảng thời gian phục hồi chuyên sâu về thể chất, tinh thần và nội tiết tố của người mẹ. Việc kiêng khem không hợp lý có thể phản tác dụng, gây tổn hại đến sức khỏe lâu dài.

a. Tránh làm việc nặng

Hậu quả của việc vận động quá sức sau sinh

Trong giai đoạn ở cữ, cơ thể mẹ vẫn đang trong quá trình hồi phục sau khi mất máu, tổn thương mô và thay đổi hormone. Việc:

Mang vác vật nặng
Dọn dẹp nhà cửa quá sức
Leo cầu thang nhiều lần/ngày

… đều có thể dẫn đến các biến chứng như sa tử cung, đau lưng mạn tính hoặc làm chậm quá trình lành vết mổ/vết khâu tầng sinh môn. Thay vào đó, hãy để người thân hỗ trợ các công việc nặng nhọc và ưu tiên vận động nhẹ nhàng, đúng cách.

b. Không nên ăn uống không hợp lý

Sai lầm khi kiêng khem quá mức hoặc ăn uống thiếu khoa học

Một số mẹ sau sinh vì sợ ảnh hưởng đến sữa hoặc tuân theo quan niệm cũ mà kiêng đủ thứ, dẫn đến thiếu chất nghiêm trọng. Ngược lại, có người lại ăn quá nhiều đồ béo để “gọi sữa” mà không kiểm soát dinh dưỡng. Những điều cần tránh:

Đồ ăn sống như gỏi, hải sản chưa nấu chín.
Món lên men như dưa muối, mắm nêm vì dễ gây rối loạn tiêu hóa.
Đồ ăn quá mặn – tăng nguy cơ phù nề, huyết áp cao.

Thay vào đó, mẹ nên duy trì chế độ ăn cân bằng, giàu protein, rau xanh, trái cây và chất xơ.

c. Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử

Tại sao mẹ nên “nghỉ phép” khỏi điện thoại trong thời gian ở cữ

Màn hình điện thoại, máy tính hay TV đều phát ra ánh sáng xanh có thể làm rối loạn giấc ngủ và ảnh hưởng đến thị lực. Việc sử dụng thiết bị quá nhiều trong thời kỳ ở cữ còn khiến mẹ dễ mệt mỏi, mất tập trung và cảm xúc tiêu cực.

Giải pháp: Ưu tiên đọc sách nhẹ nhàng, nghe nhạc thư giãn hoặc trò chuyện với người thân để phục hồi tinh thần.

d. Lời khuyên từ chuyên gia

“Ở cữ là gì?” – Góc nhìn từ y học hiện đại

Theo các bác sĩ sản khoa tại Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, thời gian ở cữ nên kéo dài tối thiểu 1 tháng để đảm bảo cơ thể có đủ thời gian hồi phục các chức năng sinh lý và giảm nguy cơ mắc bệnh hậu sản.

Tuy nhiên, độ dài này có thể linh hoạt tùy theo từng người. Điều quan trọng là:

Nghe cơ thể mình – nếu mệt, hãy nghỉ ngơi.
Đừng tự làm mọi việc – hãy nhờ đến sự hỗ trợ của người thân.
Giữ tinh thần tích cực – vì sức khỏe tinh thần là chìa khóa để mẹ hồi phục trọn vẹn.

Hiểu đúng về cữ là gì không chỉ giúp mẹ tránh những sai lầm nguy hiểm, mà còn tạo nền tảng cho hành trình làm mẹ khỏe mạnh và hạnh phúc. Hãy chọn cách ở cữ vừa giữ được giá trị truyền thống, vừa phù hợp với khoa học hiện đại để yêu thương bản thân đúng cách.

Ở cữ là gì? là giai đoạn quan trọng giúp phụ nữ sau sinh phục hồi sức khỏe và chuẩn bị cho vai trò làm mẹ. Việc hiểu rõ “ở cữ là gì” và áp dụng những lời khuyên từ chuyên gia sẽ giúp bạn có một thời gian ở cữ an toàn và hiệu quả. Hãy chăm sóc bản thân thật tốt để có thể chăm sóc bé yêu một cách tốt nhất.

Chăm Sóc Sau Sinh, Kiến thức